Nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, không khí… có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả của thuốc. Vì vậy, khi trời nắng nóng, việc bảo quản thuốc đúng cách rất quan trọng, đặc biệt với người bệnh mạn tính cần điều trị bằng thuốc lâu dài.
1. Nhiệt độ cao tác động đến chất lượng thuốc như thế nào?
Thuốc là một sản phẩm y tế nên việc bảo quản thuốc phải đáp ứng một số yêu cầu. Thông thường, thuốc được sản xuất và bảo quản trong các điều kiện nhiệt độ cụ thể được ghi trên nhãn sản phẩm để đảm bảo tính ổn định và hiệu quả điều trị. Nếu bị phơi ở nhiệt độ cao, có thể làm suy giảm chất lượng và hiệu quả của thuốc. Nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến thuốc theo nhiều cách khác nhau.
Dưới đây là một số tác động phổ biến của nhiệt độ cao đối với thuốc:
Phân hủy hóa học: Nhiệt độ cao có thể gây phân hủy hoá học trong thuốc, khiến các thành phần chính bị thay đổi hoặc mất đi tính chất. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc tạo ra các chất phụ phẩm có thể gây hại.
Sự biến đổi vật lý: Nhiệt độ cao có thể làm thay đổi cấu trúc vật lý của thuốc, như sự tan chảy, hoặc sự biến đổi hình dạng. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ, phân tán hoặc sử dụng thuốc.
Mất tính ổn định: Nhiệt độ cao có thể làm mất tính ổn định của thuốc, đặc biệt là khi thuốc được lưu trữ trong điều kiện không phù hợp. Việc mất tính ổn định có thể dẫn đến sự giảm chất lượng và hiệu quả của thuốc.
Tác động tới dung môi: Nhiệt độ cao có thể làm thay đổi dung môi trong các dạng dùng thuốc như dung dịch, hòa tan, hoặc thuốc uống. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng hòa tan và hấp thụ của thuốc trong cơ thể.
Khi trời nóng, việc bảo quản thuốc đúng cách là rất quan trọng.
Tuy nhiên, không phải tất cả các loại thuốc đều nhạy cảm với nhiệt độ cao. Mỗi loại thuốc sẽ có các yêu cầu bảo quản khác nhau, do đó, luôn tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất, của bác sĩ kê đơn để đảm bảo chất lượng và hiệu quả của thuốc.
2. Một số thuốc nhạy cảm với nhiệt độ cao
Insulin: Insulin là một loại thuốc quan trọng dùng để điều trị đái tháo đường. Nhiệt độ cao có thể làm phân hủy insulin và làm mất hiệu quả điều trị.
Kháng sinh: Một số loại kháng sinh như penicillin và tetracycline nhạy cảm với nhiệt độ cao. Khi bị phơi nhiệt, chất lượng và hiệu quả của các kháng sinh này có thể giảm đi.
Thuốc dựa trên hormone: Các loại thuốc dựa trên hormone như estrogen và progesterone (thuốc tránh thai hoặc thuốc điều trị rối loạn nội tiết) có thể bị phân hủy hoặc mất hiệu quả khi tiếp xúc với nhiệt độ cao.
Thuốc chống ung thư: Một số loại thuốc chống ung thư, như tamoxifen và methotrexate, có thể bị phân hủy hoặc mất đi hiệu quả khi tiếp xúc với nhiệt độ cao.
Enzyme: Một số loại enzyme, như enzyme tiêu hóa, có thể bị phá huỷ hoặc mất đi tính chất và hoạt động nếu tiếp xúc với nhiệt độ cao.
Tránh để thuốc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời hoặc nhiệt độ quá cao.
3. Cách bảo quản thuốc
Dưới đây là một số gợi ý về cách bảo quản thuốc trong điều kiện khí hậu nắng nóng, nhiệt độ cao:
– Lưu trữ ở nhiệt độ phù hợp: Đầu tiên, cần đảm bảo lưu trữ thuốc ở nhiệt độ phù hợp. Đa số thuốc nên được bảo quản ở nhiệt độ từ 15-25 độ C. Tránh để thuốc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời hoặc nhiệt độ quá cao.
– Tránh độ ẩm: Đảm bảo thuốc không tiếp xúc với độ ẩm quá cao. Nếu đang sống trong một khu vực có độ ẩm cao, bảo quản thuốc trong hộp chống ẩm hoặc túi ni lông để giữ cho thuốc khô ráo.
– Khi đi du lịch: Bảo quản thuốc trong một túi riêng và tránh để thuốc trong xe (đặc biệt là cốp xe nhiệt độ có thể rất nóng, dưới ánh nắng mặt trời). Khuyến nghị tương tự áp dụng khi di chuyển bằng đường hàng không, hãy để thuốc trong hành lý xách tay thay vì trong hành lý ký gửi.
– Kiểm tra hạn sử dụng: Xem xét ngày hết hạn sử dụng của thuốc và không sử dụng thuốc sau khi hết hạn. Nhiệt độ cao có thể làm mất hiệu quả của thuốc nhanh hơn, do đó việc kiểm tra hạn sử dụng trước khi sử dụng là rất quan trọng.
– Đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất: Luôn tuân thủ hướng dẫn lưu trữ và bảo quản của nhà sản xuất được ghi trên nhãn thuốc. Nhà sản xuất thường cung cấp thông tin cụ thể về nhiệt độ và môi trường lưu trữ tốt nhất cho từng loại thuốc.
– Liên hệ bác sĩ hoặc dược sĩ: Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về cách bảo quản thuốc trong điều kiện nắng nóng, nhiệt độ cao, hãy liên hệ với dược sĩ hoặc bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn chi tiết.
Lưu ý những hướng dẫn trên chỉ mang tính chất thông tin chung. Đối với từng loại thuốc cụ thể, trước khi sử dụng, người bệnh cần tìm hiểu và tuân thủ hướng dẫn cụ thể của bác sĩ hoặc nhân viên y tế.
Nguồn: Báo Sức Khoẻ và Đời Sống – DS. Lê Thanh Hòa
